Haalbaar en betaalbaar wonen voor iedereen
In navolging van de opinie van Vlaams Netwerk Kritische ouders op VRTNws, roept Kwaito het Vlaams en Federaal beleidsniveau op mee te denken over financiële oplossingen voor mensen die tussen de bestaande regelingen vallen. Om mee verantwoordelijkheid te nemen in het streven naar een haalbaar en betaalbaar wonen voor alle personen met een beperking.
Even terug naar 2017. Persoonsvolgende financiering, een
nieuw financieringssysteem voor zorg en ondersteuning voor mensen met een
beperking, doet zijn intrede in Vlaanderen. Het systeem moet de eigen regie van
zorgvragers over hun leven garanderen.
Niet enkel voor zorg en ondersteuning ligt de regie nu bij
de gebruiker. Ook voor woon- en
leefkosten betalen gebruikers sinds januari 2021 niet langer een vaste
dagbijdrage meer maar wordt iedere gemaakte kost in kaart gebracht en
afzonderlijk aangerekend. Voor het gebruik van een kamer (woonkost) wordt nu
meestal een maandbedrag aangerekend en dit ongeacht het aantal dagen dat de
bewoner aanwezig is die maand. Terwijl voordien het systeem van dagprijzen gangbaar
was en voor afwezigheidsdagen ook een financiele tussenkomst was voorzien door
de overheid.
Leefkosten (maaltijden, onderhoud
van de kamer, medische kosten, vrije tijdskosten, vervoer, ….) zijn wel te
betalen volgens gebruik maar aan de reële kostprijs.
Deze nieuwe regeling komt de
keuzevrijheid van de gebruiker ten goede zou je kunnen denken - hij kan immers
kiezen of de was en plas in de organisatie gebeurt, dan wel het netwerk deze
taak opneemt - maar er zijn wel een aantal
beperkende factoren.
Tegelijk met de omslag naar
persoonsvolgende financiering in 2017 stopte
de rol van de overheid om tussen te komen in de dagprijsfactuur voor personen
met een te laag inkomen waardoor een deel van het vervangingsinkomen
niet langer als ‘zakgeld’ gevrijwaard wordt. Daarnaast valt de socio-culturele
toelage (een extra toelage om het deelnemen aan het socio-culturele leven te
betalen) weg voor zij die daar recht op hadden.
Bovendien besliste de Vlaamse overheid
ook om bepaalde ondersteuning niet meer te subsidiëren, vb ophaaldienst voor
personen in een dagcentrum. Deze kosten moeten nu ook gedragen worden door de
gebruiker.
De volledige verantwoordelijkheid voor woon- en leefkosten komt daardoor bij de gebruiker te liggen. Maar ook als
organisatie sta je voor blok: of je past zelf de gemaakte kosten bij, of je doet
al het nodige om binnen eigen netwerk bijkomende hulp te zoeken want je
zorgvrager niet langer huisvesten is geen optie. Organisaties passen al geruime tijd solidariteitsprincipes toe in
hun kostensysteem, maar kunnen niet alleen verantwoordelijk gesteld worden voor
een maatschappelijk probleem, net zoals ook de gebruiker dat niet alleen kan
dragen.
Kwaito, coöperatie van 11
organisaties voor personen met een beperking, voelt zich geroepen om de
aangegeven problemen mee te benoemen en nodigt de verantwoordelijke politieke
instanties uit om mee na te denken over mogelijke oplossingen.
Vandaar onze oproep naar u als Federale beleidsmaker:
Tegemoetkomingen van mensen met
een beperking flirten met de armoedegrens. Zoals hieronder omschreven, deze
financiële uitdagingen verhogen de drempel naar een inclusief leven. Maak bovendien
niet langer onderscheid in de integratietegemoetkoming voor personen die in een
organisatie leven.
Maar ook u, Vlaamse Overheid:
Vanuit uw Vlaams
infrastructuurfonds voor persoonlijke aangelegenheden (VIPA) komt u financieel
tegemoet in zorg specifieke infrastructuur voor personen met een beperking.
Echter, met de strikte voorwaarden hiertoe verbonden en een eerder medische
benadering van zorg, kan slechts een deel van deze mensen, die met de hoogste
ondersteuningsnood, geholpen worden.
Daarnaast voorziet u in sociale
huisvesting voor personen met een verlaagd inkomen. Ook personen met een
beperking zouden hier aanspraak op kunnen maken, maar enkel zij die in de
mogelijkheid zijn om zelfstandig te wonen kunnen hierop intekenen.
Kwaito nodigt u, overheden, uit om mee
te denken over financiële oplossingen voor die mensen die naast de bestaande regelingen vallen. We vragen om mee
verantwoordelijkheid te nemen in het streven naar een haalbaar en betaalbaar
wonen voor alle personen met een beperking.