In Evergem werd een kerk omgebouwd tot een bruisende ontmoetingsplek. Initiatiefnemer vzw Voluit en de buurtbewoners slaan er sinds 2020 de handen in elkaar om de korte keten-winkel, de bar, heel veel evenementen en activiteiten, en leuke experimenten op te zetten. Voor buurtbewoners en sympathisanten, mensen met en zonder beperking en voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Een echt warm nest!
Wat is jullie engagement in het buurtpunt?
Petra Van de Voorde: “Wij werken allebei bij Voluit, een organisatie die ijvert voor een inclusieve maatschappij. Ik ben er coördinator van de teams ‘Werk’ voor verschillende projecten en Den Hannekesnest is daar één van.”
“Ik vind de dynamiek hier leuk. We hebben al heel mooie vriendschapsbanden zien ontstaan tussen mensen die elkaar anders nooit waren tegengekomen. Op kleine schaal heerst hier een soort begrip dat vandaag steeds moeilijker te vinden is.”
Jasmien Baetens: “Ik werk via Voluit als administratief medewerker bij Den Hannekesnest. En ook ik hou ervan dat alles draait rond inclusiviteit. Het is mooi om te zien hoe buurtbewoners hun mening over mensen met een beperking bijsturen eens ze hen beter kennen.”
“Hier is veel witruimte. Wij willen een vrijhaven zijn voor uitproberen, experimenteren en vrijheid.”
Petra Van de Voorde, coördinator bij Den Hannekesnest
Hoe is jullie buurtpunt ontstaan?
Petra: “De voorloper van Voluit kon de kerk in erfpacht krijgen. De kerk was altijd een centrum van ontmoeting voor de buurt geweest en het was de bedoeling om dat verder te zetten. We hebben ons oor bij de buurt te luisteren gelegd om te weten te komen wat zij graag willen, welke ideeën zij hebben voor het gebouw, welke gevoeligheden er zijn … De kerk was immers de plek waar buurtbewoners huwelijken vierden of de begrafenis van hun geliefden hielden.”
“Op het moment van dat onderzoek was er nog weinig activiteit in de wijk. Buiten een bakker en een kapper was er geen enkele winkel meer.”
Welke activiteiten organiseren jullie? Hoe ontstaan die?
Jasmien: “In 2020 zijn we gestart met een korte keten-winkel, een buurtbar en een aantal activiteiten. Volwassenen met een beperking die door Voluit begeleid worden, houden de winkel en de bar open van dinsdag tot en met vrijdag, van 11 uur tot 18 uur. Dat is voor hen een heel fijne dagbesteding, ze komen hier graag.”
“’s Vrijdags nemen de buren de bar over om 18 uur. De bar is echt een groot succes. Naast ons pand is een lagere school en heel wat ouders en leerkrachten komen langs om iets drinken. Ook de ouders van kinderen die naar de Kunstacademie hier rechtover gaan, vinden hun weg naar onze bar. Evenals bouwvakkers die in de buurt aan het werk zijn. En in de vakantie vind je hier rondhangende jeugd. Die komen tafelvoetbal spelen en limonade drinken.”
Petra: “Op maandagen en woensdagen komt een groep mensen met een beperking klussen en werken in Het Hannekesnest als dagbesteding. Eén van hun projecten is de spoele-poule, dan wassen ze de herbruikbare bekers van evenementen van de gemeente.”
“In 2022 zijn we gestart met het verhuren van onze 2 vergaderzalen aan lokale verenigingen en bedrijven, de Vlaamse Overheid, het gemeentebestuur, de politie, Toerisme Meetjesland … En aan mensen die lessen of workshops willen geven zoals yoga, fotografie of Lindyhop.”
“Eén van de buren is gestart met een stekjesnest. Ze heeft een hart voor planten en doet stervende plantjes herleven en verkoopt ze dan tegen een lage prijs. Af en toe geeft ze ook workshops bloemschikken. En je kan in het stekjesnest plantjes of stekjes achterlaten voor anderen.”
“Daarnaast worden er heel wat activiteiten en evenementen georganiseerd. Maandelijks is er bijvoorbeeld Samen Koken, een activiteit die buren met Vlaamse en met buitenlandse achtergrond dichter bij elkaar wilt brengen. En de lokale toneelgroep repeteert hier en houdt hier ook haar voorstelling.”
“Sinds 2024 richten we ons ook op fietstoeristen. In dat jaar kwam er op een paar honderd meter van hier een fietsknooppunt. Ondertussen zijn we een vaste stop geworden op fietstochten georganiseerd door bijvoorbeeld OKRA en de Landelijke Gilden. Fietsers komen genieten van een drankje op ons zonneterras.”
Hoe maken jullie van het buurtpunt een tweede thuis?
Petra: “We vinden belangrijk om hartelijkheid en warmte uit te stralen. We zorgen er ook voor dat kinderen zich welkom voelen, met een speelhuisje en zandbak. Op die manier kunnen ouders een praatje slaan of werken op hun laptop terwijl de kinderen spelen. Ook ouderen in een scootmobile komen graag langs om een babbeltje te slaan en te genieten van al dat leven in huis.”
“Je wordt ook uitgenodigd om je ding te doen. Waar vroeger het kruis hing, hangt iemand uit de buurt regelmatig een ander kunstwerk dat hij gemaakt heeft. En ons strand zou eigenlijk een boom zijn, maar een buur kon zand leveren en het strandgevoel is zo succesvol dat het zand er ondertussen al jaren ligt.”
Met welke andere organisatie werken jullie samen?
Jasmien: “We werken zowel met individuen, verenigingen, lokale besturen als de profitsector en de non-profitsector samen. Onze meest intensieve samenwerking is met organisaties die dagbesteding of begeleid werk bieden aan mensen met een mentale en/of fysieke beperking, en aan andere kwetsbare mensen."
"Zo werken we onder andere samen met een psychiatrisch centrum en scholen van het buitengewoon secundair onderwijs, en gebeurt het al eens dat mensen hun taakstraf in Den Hannekesnest komen uitvoeren. Er is altijd veel werk te doen en onze werkmentor leidt alles in goede banen.”
“Het is mooi om te zien hoe kruisbestuiving organisch ontstaat. Dan zien we plots iemand die via Voluit naar de dagbesteding komt ook als vrijwilliger opduiken in het weekend en een team vormen met een buurtbewoner. Er is ook iemand van de dagbesteding wiens ouders hier als vrijwilliger zijn beginnen werken.”
Wat is de rol van de gemeente?
Petra: “We hebben een heel goede band met de gemeente. Van in het begin is er altijd wel iemand van het gemeentebestuur aanwezig op onze evenementen. En de gemeente ondersteunt ons op veel vlakken: antwoorden op onze vragen, helpen bij de veiligheid bij events, reclame maken … Ondertussen hebben we ook een convenant opgesteld: we krijgen een bepaald budget in ruil voor het organiseren van minstens 5 evenementen per jaar.”
Hoe wordt jullie buurtpunt beheerd?
Petra: “Om de cocreatie met de buurt vorm te geven, hebben we een stuurgroep en werkgroepen opgericht.”
“En de rol van Koen, onze buurtvervlechter, mag niet onderschat worden. Zijn taken waren initieel om de noden van de buurt te detecteren en de buurt te betrekken bij Den Hannekesnest. Maar nu is zijn rol geëvolueerd naar het trekken van de buurtbar en de evenementen.”
“We gaan altijd trager, maar als iets geland is, is het gedragen.”
Jasmien, administratief medewerker bij Den Hannekesnest
Welke investering heeft het gekost om het buurtpunt op te richten?
Petra: “De kerk moest natuurlijk eerst verbouwd worden. De financiering daarvan heeft Voluit op zich genomen. De grote werken werden door aannemers uitgevoerd. De schilderwerken, het schuren van de vloer … hebben we samen met de buurt gedaan. Het engagement was groot bij de buurtbewoners.”
“Daarnaast hebben we ook veel projectsteunaanvragen gedaan, bij de Koning Boudewijnstichting, Cera en Streekfonds Oost-Vlaanderen. En ook bij LEADER, een subsidieprogramma voor plattelandsontwikkeling in Vlaanderen, zijn we een aantal keer gaan aankloppen.”
Hoeveel vrijwilligers zijn betrokken bij het buurtpunt?
Jasmien: “We hebben een heel grote groep vrijwilligers, van alle leeftijdscategorieën. Als je het aantal buren en dagbesteders optelt, kom je zeker boven 150 mensen uit! De coördinatie van de vrijwilligers gebeurt door buurtverlechter Koen.”
Hoe betrekken jullie de buurt?
Petra: “Het is de buurtverlechter die daarvoor zorgt. We hebben de betrokkenheid van de buurt gestaag zien groeien, heel mooi. De naam van het buurtpunt hebben we ook in overleg met de buurt gekozen. We trokken daarvoor met een krijtbord door de buurt en koppelden er een wedstrijd aan. Een ‘hanne’ is een ander woord voor een ekster, en eksters brengen zowat alles mee naar hun nest. En een nest is warm. Leuk meegenomen is dat een hannekesnest ook een zootje is.”
“Met Het Hannekesnest willen wij een plek van ontmoeting, verbinding en inclusie zijn.”
Petra Van de Voorde, coördinator bij Den Hannekesnest
Hoe communiceren jullie met de buurt?
Jasmien: “Via social media en onze website. We hangen ook posters op, delen flyers uit en stoppen een info-boekje in de brievenbussen van de buurtbewoners. En de gemeente deelt onze evenementen op haar website.”
Hechten jullie belang aan meerwaardecreatie op sociaal, ecologisch of economisch vlak?
Petra: “Absoluut! Ons buurtpunt is inclusief voor nieuwkomers, mensen met een beperking … Mensen met afstand tot de arbeidsmarkt kunnen werkervaring opdoen en zo hun zelfvertrouwen vergroten. Onze korte keten-winkel draait niet alleen op lokale producten, maar heeft ook lage prijzen. En we zijn blij dat we fietsers hier kunnen verwelkomen.”
Wat heb je in al die buurtpunt-jaren al geleerd?
Petra: “Het is niet altijd makkelijk om een buurpunt op te richten en te runnen met enerzijds een professionele partner (Voluit) en anderzijds de buurt. Er is al snel de neiging om de professionele partner in de trekkersrol te plaatsen, maar dat werkt niet. Het is belangrijk om er een gedeeld verhaal van te maken.”
Jasmien: “Maak goede afspraken en volg ze consequent en transparant op. En blijf altijd open communiceren.”
Waar heb je nu het meest nood aan?
Petra: “Onze grootste uitdaging is de verduurzaming van het project, zowel op financieel vlak als wat het personeel betreft. Er zou eigenlijk fulltime iemand bezig moeten zijn met projectaanvragen. We hebben wel vaste inkomsten dankzij de winkel, de bar en het verhuren van de vergaderzalen. Maar er zijn ook altijd nieuwe investeringen nodig, er is altijd wel iets dat aan vervanging toe is.”
Welke impact hebben jullie al gerealiseerd in de buurt?
Jasmien: “De wijk kent een echte heropleving. De hoge woningprijzen in Gent zijn daar natuurlijk niet vreemd aan. Veel jonge gezinnen met kinderen vinden hier dan een fijn sociaal weefstel. Ook de school die naast ons pand gelegen is, barst uit haar voegen. En de Kunstacademie hier rechtover is een groot succes.”
“Op vlak van buurtcohesie maken we een wezenlijk verschil. Het Hannekesnest is een bloeiende ontmoetingsplek en broeinest voor ideeën.”
Wat is het meest verrassende ontmoeting die in jullie buurtpunt heeft plaatsgevonden?
Jasmien: “Het ontstaan van onze Willy Houston huisband! Een man die hier via de VDAB terechtgekomen was om werkervaring op te doen maar moest afhaken omwille van gezondheidsredenen, had zo’n goed contact met de mensen van de dagbesteding dat ze samen een band gestart zijn. Ze repeteren op maandagen en treden ook af en toe op.”
Een tip voor wie een buurtpunt wil starten?
Jasmien: “Vrijwilligerswerk heeft zijn grenzen. Je moet opletten dat je mensen niet overvraagt. En zorg ervoor dat je talenten juist weet in te zetten: er zijn denkers en er zijn doeners. Creëer de rol van buurtvervlechter.”
Kan je ons iets vertellen over de samenwerking met Kwaito en met Cera?
Petra: “Kwaito zorgt voor begeleiding voor het traject rond verduurzaming en financieel beleid. We zijn heel blij met deze ondersteuning. We gingen onder andere dieper in op onze structuur, hoe het begon, onze doelen, ons DNA … om dan samen met de buurt een plan te ontwikkelen om dat te verduurzamen. Het is een traject op langere termijn. We staan nu op het punt om dat plan uit te rollen.”
Jasmien: “Ook met Cera is het fijn samenwerking. We doen met de dagbesteding al een aantal jaar mee met het Notenkrakken-campagne: we zijn een inleverpunt voor noten, kraken de noten en verkopen de olie. En de Regionale Adviesraad van Cera komt hier wel eens vergaderen.”
Waar dromen jullie van? Waar staan jullie binnen 5 jaar?
Petra: “Tegen dan hopen we dat onze parking heraangelegd en vergroend is. En dat we van break-even zijn of zelfs winst maken zodat we die weer kunnen investeren in het project.”
